ЖІГІТ СҰЛТАНЫ – САРЖАЛДЫҚ СЕРІ

Аймақтық байқау

 

ЖІГІТ СҰЛТАНЫ – САРЖАЛДЫҚ СЕРІ

 

Дана халқымызда ер-жігіт ұғымына үлкен жүк артылады. «Жігітке жеті өнер аз, жетпіс өнер көп емес», «Жігітте де жігіт бар - азаматы бір бөлек» деген нақыл сөздер осыған дәлел болса керек. Ал жігіттің сұлтаны мен сырттаны деген атаққа білекті де жүректі, өр тұлғалы, ер намысты, сөзі мірдің оғындай, батырлығы көз сүйсіндірер оғландарымыз ғана тең келеді. Бұл көркем сипаттау әрине, кешегі ел іргесін ат үстінде, найза ұшында жүріп қорғаған батыр бабаларымыз бен сырбаз да сыршыл сал-серілерімізге тән қасиет екені хақ. Ал, сол серілеріміздің бүгінгі сарқытындай болған ұландарымыздың бойынан осындай асыл қасиеттер табыла ала ма? Міне, осы мақсатта Шыңғыстаудың шымыр ұландары арасында жылма-жыл серілер сайысы ұйымдастырылып, білек күштерімен қатар білімділіктерін сынаған жігіт сұлтаны сайысы өткізіліп келеді.

Биылғы жылы бұл бәсі басым бәсекенің ауқымы аудандық деңгеймен шектелмей, облыстық көлемде айшықтала түсті. Себебі, ел Тәуелсіздігінің 25 жылдығына орай өткізілген облыстық байқау әсіресе жастар саясатын насихаттауда, өскелең буынды ұлтжандылыққа бағыттау мен ұлттық құндылықтарды дәріптеуде берері мол бастамалардың бірі десек артық айтқандық емес.

Қазан айының 13 жұлдызында ауданның  орталық стадионында бастау алған білектілер сайысына Жарма, Ұлан, Күршім, Аягөз аудандарының намысын арқалай келген сырбаз серілер мен Қарауыл, Құндызды ауылы, Қасқабұлақ, Көкбай, Архат ауылдары, Тоқтамыс және Саржал ауылының жүректі жігіттері бекзаттық үлгіде, ұлттық нақышта киініп, жетектеріне тазы иттерін ертіп, жүйрік шабандоздарын ерттеп, сақадай сайланып келген екен. Серілердің бойынан бір мін таппадық. Десек те, сайыс барысында жігіттердің қарым-қабілеттері айқындалып жатты.

Алдымен стадион төрінде орын алған ұлттық ойындар барысында оғландарымыз жүректіліктері мен білек күштерін сынатты. Ал, түс ауа бекзаттарымыз мәдениет үйінде сан қырлы өнерлерімен қазылар алқасының сараптауына түсті.

Алдымен көпшілік алдында ашылу салтанаты орын алып, сайдың тасындай сән құраған серілеріміз рет-ретімен таныстырылып өтісімен, көрермен аудан әкімі Тұрсынғазы Мүсәпірбековтың ыстық лебізіне құлақ түрді. Облыстық көлемде қолдау танытылып, аудан төрінде ұйымдастырылып отырған намыстылар додасын ашық деп жариялаған аудан басшысы сәйгүліктерін ерттеген сайыскерлерге сәттілек тілесті.

Осыдан соң байқауға төрелік жасар әділ-қазылар құрамы таныстырылып өтті. Қазылар қатарында ШҚО ішкі саясат басқармасының «Жастар ресурстық орталығы» КММ директоры Есимбекова Арайлым, «Нұр Отан» партиясы ШҚО филиалы саяси жұмыстар бөлімінің кеңесшісі Рамазанов Сымбат, Абай аудандық мәдениет, тілдерді дамыту дене шынықтыру және спорт бөлімінің басшысы Еркебұлан Сағындықов, «Нұр Сана» қоғамдық ұйымының төрайымы Қаныша Нұрғалиева және Абай халық театрының бас режиссері Дулат Қабдолдин болды.

«Ер жігітті тұлпар үстінде таны» деген бар. Қатысушыларды ең алдымен ат үстіндегі сайыстар күтіп тұрған еді. Әйтседе, «Теңге алу», «Аударыспақ» сынды ептілік сынға түсетін ұлттық ойындар оғландарымыздың оң жамбасынан келмеді. Олай дейтініміз, атқа отыруға икемі жоқ жігіттер теңге алуда тіпті ауып түсіп жатты. Теңгені жерден көтеріп алған сайыскерлеріміз бірен-саран ғана болды.

Ал, «Аударыспақ» сайысында ат үстінен қарсыласын өңгеріп алуы тиіс ұландарымыздың көбі тек ұпай арқылы ғана ұтып жатты. Өйткені, қоңыр күздің өнменіңнен өтер ызғарлы суығында кеуделерін жалаңаштап алып ат үстінде аударысқан жігеттерге бұл кезең оңайға соқпады. Тек біздің жерлестерге қарағанда басымырақ болған күршімдік Ақмолдаев Нұрым, жармалық Балтабаев Досхан, ұландық Ғалымқал Манай көрер көзге тартымды ойын өрнегін тамашалата білді.

Бұдан соң кезек «Жамбы ату» ұлттық ойынына берілді. Әттең-айы сол, бұл кезеңде де жігіттеріміздің мергендігінен мін табылып жатты. Жарыс мұнан соң гір тасын көтеру, қол күресі мен қазақ күрестерімен жалғанды. Білек күштері мығым жігіттер екі қолдарымен гір тасын бастан асыра көтеріп, күш атасын танытпай жатты. Белдесу кезеңінде қарсыласын боз кілем үстінде ойсырата жеңген балуандар көрерменнің ыстық ықыласына ие болды.

Осылайша күннің суығына қарамастан ашық аспан астында өткен ұлттық ойындар бәсекесі Мәдениет үйінде «Өнер сайысымен» жалғасын тапты. «Мен, мен едім, мен едім» атты жігіттердің өзін-өзі таныстыруында әрбір сайыскерлер өздерін әр қилы таныстырып жатты. Бірі әнмен, бірі қара өлеңмен төгілтсе, енді бірі қара сөзге ерік берді. Әйтседе, тиянақты дайындық жағы аздау болғандығы байқалып қалды.

Келесі кезең «Өлеңге әркімнің ақ бар таласы» атты өнер сайысында серілерге әуезді ән орындау, жеке немесе жұппен би билеу шарт болатын. Патриоттық әндер мен «қара жорғадан» бастап түрлі ұлттың билерін жұппен орындаған сайыскерлер сахна төрін гүлдендіріп жібергені анық.

Жігіттер соңынан «Таң қалдыру» бөлімінде ерекше өнерлерімен көрерменін, қырағы қазылар алқасын таң тамаша етті. Әсіресе, біздің ауданның жігіттері қара күш иелері екендіктерін айқын дәлелдеп жатты. Архаттық Әділхан Әділжан сыйымдылығы 40 литрлік бір фляг суды допша ойнатып, басынан асыра көтерсе, қасқабұлақтық Қасымов Темірлан жалаңаш кеудесіне пышақ қадап, бес кірпішті үстіне қойып қақ жарғызғанда батырлығына тәнті болмаған көрермен қалмады. Толағай күшті танытқан жігіттер мұнымен шектелмеді. Қарауылдық Жармұханбетов Еркебұлан тісімен қос бірдей гір тасын көтерсе, жармалық Балтабеков Досхан жеңіл автокөлікті тісімен сүйретіп, кешегі Қажымұқан аталарының ерлігін қайталады. Ал көкбайлық Советқадыр Аңсаған мен Тоқтамыстық Ахмет Досжан, құндыздылық Мырзағазин Қайрат, саржалдық Жақсылықов Ерасыл да 50 кг тасты кеудесіне қойып үгітіп, темірді алақанымен майыстырып, тақтайға шегені жалаң қолымен қадап тігінен тұрған темір тістердің, сынған әйнектің үстіне жатып, үстіне еңгезердей жігітті тұрғызып, өрілген жіпті қолымен  үзіп, сынған әйнекке табандап, арқалап жатып үстіне шығарған жігітті міз бақпастан көтерген жігіттер өнеріне жиылған жұрт «бәрекелді» десті. «Тас шайнап, құм түкірген» деген осы болар сірә.

Ал, ауданның  нар жігіттері алып күш иелері екендіктерін дәлелдеп жатса, өзге аудан сайыскерлері таң қалдыру бөлімін өзінше ұсынып жатты. Мәселен, Ғалымқан Манай Абайдың «Қансонарда бүркітші шығады аңға» деген өлеңін мәнерлеп оқи отыра бүркіт құсын көз алдымызға бейнелеп берсе, Ақмолдаев Нұрым Тәуелсіздікке дейінгі жылдарымызды т әрпімен түгендеп берді. Ал, аягөздік Ибраев Саят жақсылық пен жамандықтың диалогын жеткізе орындап, ерекше әсер қалдырды.

Қазақтың «баталы құл арымас» дегеніндей, ерлеріміз бата айтудан да қарымта байқасты. Жастарымыз бата беру жағынан сәл осалдықтарын байқатып алды.

Осылайша ұзақты күнге ұласқан облыстық жігіт сұлтаны байқауы тәмамдалып, серілерімізді сан қырынан саралап, өнерлерін бағалап, бағамдап ақылдаса келе әділ- қазылар алқасы қорытынды ұпайларын шығарды.

Сайыс нәтижесі бойынша жасы небәрі 19-да ғана болса да ағаларымен иық тіресіп белдесіп, сайыстың қай түрінен болса да осалдығын танытпаған нағыз ержүрек ұлан саржалдық  Жақсылықов Ерасыл І орынды жеңіп алды. Тақымына арғымақ атты еншілеп қайтқан жас өрен осылайша облыстық «Жігіт сұлтаны - 2016» атағының иегері атанды. Ал II-орынды Жарма ауданынан келген Балтабаев Досхан жеңіп алса, ІІІ орынды аягөздік сайыскер Ибраев Саят иеленді. Қалған қатысушылар арнайы аталымдармен марапатталды. Атап айтсақ, «Сегіз қырлы, бір сырлы» аталымымен Советқадыров Аңсаған (Көкбай ауылы), «Бүгінгі күннің батыры» номинациясымен Мырзағазин Қайрат (Құндызды ауылы), «Дарынды жігіт» аталымымен  Ахмет Досжан (Тоқтамыс ауылы), «Шешен жігіт» номинациясымен Ғалымқал Манай (Ұлан ауданы), «Шымыр жігіт» аталымы бойынша Әділхан Әділжан (Архат ауылы), «Алғыр жігіт» номинациясымен Жармұханбетов Еркебұлан (Қарауыл ауылы), «Тәуелсіз ел тарланы» атағымен Қасымов Темірлан (Қасқабұлақ ауылы), «Парасатты жігіт» номинациясы бойынша Ақмолдаев Нұрым (Күршім ауданы) марапатталды. Ал жігіт сұлтанын тамашалаған қалың көрермен қайталанбас әдемі әсермен тарасты.

 

Тоғжан РАХЫМБЕКҚЫЗЫ,

«Абай елі»

 

 

 

Мақаланы бөлісу

Пікір қалдыру үшін тіркелу

Біз туралы

Бас редактор: Байтусов Нуржан Мейзханович   

Тілшілер:  Сарсенбина Анар Қабдуалиқызы

Тілшілер: Рақымбекқызы Тоғжан 

Компьютерде теруші: Дукенбаева Баян 

 

 

Сайт материалдарымызды пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті.

Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін.

Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Соңғы жаңалықтар