Ер есімі ел есінде

Автор 
Ер есімі ел есінде

Ерліктің даңқы мәңгілік

Ер есімі ел есінде

         Бұл Ұлы Отан соғысы ардагері туралы айтар сөз көп-ақ. Тіпті, жеке бір кітапқа артар жүгі бар десек артық болмас. Қоғам үшін, қазақ үшін жасаған еңбектерін былай қойып, Ұлы Отан соғысына қатысқан кезеңінің өзінен бір ауыз сөз бір қайырым естелікті ақтарып өтеді. Шәкен Молдабергенұлы Абай ауданының тумасы. Ел қайраткері. Шәкен ағадан қалған ұрпақ та асыл. Ол кісі «Аңсау», «Сағынтып жеткен жаз еді», «Тау басында түйіскен жол» т. б. повестері мен әңгімелер жинақтарының, «Өмір сүргің келсе» романының «Өзімді іздеп жүрсем» т. б. пьесалардың авторы, Лондондағы «Абай үйінің» меңгерушісі болған, қазақтың қайраткер ұлы Роллан Сейсенбаевтың әкесі.

         Шәкен Молдабергенұлы 1924 жылы дүниеге келіп, небәрі 18 жасында майдан шебіне аттанған екен. Десантшылар тобында болған Шәкен Молдабергенұлы соғыс барысында 18 рет парашютпен секіріп, жау тылының талайын талқандаған. Ол туралы ардагер 2008 жылы жарық көрген «Тағлым» кітабында: «-Мен он сегіз жасымда Отан соғысына қатыстым. Қауіп пен қатері мол десантшылар тобында болдым. Жау тылына сан рет парашютпен секірдім» деп естелік те қалдырған болатын. Ерліктері даңқты, қазақ батырлары Бауыржан Момышұлы, Рымбек Байсейітов және Рейхстагқа ту тіккен Рақымжан Қошқарбаевпен серік болған Шәкен Сейсенбаевтың өмірінің өзі өнегеге толы еді.

         Соғыс біткеннен кейін Мәскеудің финанс-экономика институтына түсіп, оқып, одан соң 1964 жылы Мәскеудің Жоғары партия мектебін тағы бітірген екен. Облыстық Госстрахта басшылық жұмыста болған.Шәкен ақсақал ел үшін атқарған жақсылығы көп, шапағаты мол ел азаматтырының бірі. Айтар болсақ, Абайдың Жидебай басындағы ескерткішін тұрғызуға тер төгіп, махаббат символы Еңлік пен Кебек мазарын көтеруде басшылық еткен ұлтжанды азамат нақ осы кісі болатын.

         Шәкен Сейсенбаев туралы дерек аз емес. Өзі де күнделігіне жазған көп естеліктерінде мұра етіп қалдырыпты. Шәкен Молдабергенұлы туралы естеліктер қалдырған қазақтың озық ұлдары Ажербайжан Мәмбетов, Сайын Мұратбеков, Ілияс Есенберлин, Әнуар Әлімжанов, Мұхтар Мағауин, Олжас Сүлейменов, Әбубәкір Қайран сияқты зиялы қауым өкілдерінің пікірлерінің өзі бір төбе болса, ал ұлы Роллан Сейсенбаевтың жазған кітабі келер ұрпаққа қалдырылған құнды мұраның бірі.

Асқар Ақсұңқар

Олжас Сүлейменов:

 

         «Шәкен Молдаберген ұлымен мен Алматыда бірнеше рет кездескенім бар еді. Ұмытпасам, бірінші рет Республиканың финанс министрі Рымбек Байсейітовтың кабинетінде табыстық. Мен Рекеңе жазушылар үйіне үлкен жөндеу өткізуге ақша сұрай барғамын. Ағаларымыз бізді қашанда бауырларына тартып еркелеткенін айрықша айту керек. Мен келген соң үлкен столға шай әкелінді.

         «Дімекең маған тапсырған. Қағазыңды қалдырып кет. Жылдамдатып ақшаның мәселесін шешіп берем, Олжас. Оған қам жеме!» -деді Рекең жайдары үнмен.

         Сол жерде Шәкеңмен таныстырды. Сонда есімде қалғаны, қоштасар сәтте Роллан інімнің әкесі:

         «Олжас, қарағым, сіз қазақ халқының маңдайына біткен айрықша жұлдызсыз. «Аз и Я»-да, өзіңіз де аман болыңыз. Біз сіздің тілеуіңізді тілейміз»,-деп айтқан жылы сөзі есімде қалды. Сіз деп сөйлегені де бөлек еді. Сонда Рымбек ағамыз да: «Олжас Абылай бабамыздың ұлы қолбасшыларының бірі Олжабай батырдың ұрпағы ғой», -деп қолпаштады.

         «Екінші жағынан Жаяу Мұсаның да ұрпағы»,-деп күлді Шәкең.

         Менің әке де, шеше де жағынан ұлы Отан соғысына қатысқан ардагер, ержүрек ағаларым бар еді. Рекең мен Шәкеңнен сол батырлардың кең қолтық дархан қасиетін танып қуандым. Ағалар қашан да рухымызды көтеріп жүрді ғой. Олар ешуақытта өздерінің қарабастары үшін ештеңе сұраған емес. Бұл да мәрттік-ау.

         Бұндай текті адамдарға қазақтың амандығы, жастардың, оның ішінде ұрпақ жалғастығының амандығы ғана керек еді. Соны қастер тұтты.

         Бүгін ондай адамдар арамызда сиреді.

Жер шалғай, Семейге 22 қарашада Шәкеңді еске алу асына бара алмаспын. Келесі жылы «Семей-Невада» қозғалысының 20 жылдық мерекесін Семейде өткіземіз. Сол жолы Шәкеңнің моласының басына арнайы соғармын.

         Рашида апамызға Алла қуат берсін! Ол кісіге балалары мен немерелерінің ортасында ұзағынан жасатсын деп тілеймін.»

Ілияс Есенберлин :

                   «Шәкен інім керім адам еді. Табиғат та оған аямай келісті түр-тұлға берген. Салмақты, салиқалы мінез дарытқан. Адамды риясыз көңілмен құрметтей, қадірлей білуді қиған.

         Семейге жолым түсіп барғанда Шәкеңнің мол дастарханынан дәм татқан кез ұмытылмайды. Алматыға келсе маған сәлем бермей кетпейтін. Мен білсем, ол кітапты қазақ жазушыларынан көп оқыды. Қатардан қалмай алға ұмтылу қанына сіңген ғадет еді. Сонан кейін, әсте біреуді жамандауды білмейді. Өте сирек қасиет.

         Роллан Сейсенбаев ендігі күні елге танымал жазушы. Жастар арасында оның аты құрметпен аталады. Тіпті менің таң қалғаным-Ролланның кітаптарына ғашық болған қазақтар сәбилеріне Ролланның атын беретіні.

Осыдан он жыл бұрын Олжастың атын қоя бастаған. Енді Ролланның атын қоюда.

         Қазақ әдебиетіне жас жазушының келуі бір құбылыс. Осындай ұлды тәрбиелеп өсірген Шәкен інім бақытты адам.

         Өзің жақсы болғаның бір бөлек. Өмірге жақсы ұрпақ әкелу одан да зор бақыт.»

Мұхтар Мағауин:

«Москвадан Роллан телефон соқты.

-Мұха, әкем Алматыға барып еді, Кездесіп, сөйлесіп қалыңыз,-деді.

         Ағамызға сәлем беруге «Алматы» қонақ үйіне бардым. Ролланның әкесі жүзінен мейрім төгілген, адамға тура қарайтын келбетті кісі екен. Мені бірден бауырына тартып, жылы сөйлесіп кетті. Осы келісті әңгімеміз біздің үйде жалғасты. Шұбартау өңірін, Семей өлкесін, бүкіл Қазақстанды жақсы біледі екен. Ағамыз менен әдебиет мәселесін, мен ол кісіден елдің жағдайы туралы ойларын білгім келді.

         Менің барлық кітаптарымды оқыған екен. «Аласапыранның» екінші томын енді бастапты. Ролланды айта отырып, ағай: «Бір-біріңе қарайлас болғандарың дұрыс қой, қарағым. Өмір дегенің шолақ екен. Күрмеуге келмейді.»,- деп күрсінгендей болды. Сонан соң лезде: «Оразмұхамет туралы романыңды оқырмандарың жақсы қабылдады. «Көшпенділерден» кейінгі үлкен тарихи роман осы «Аласапыран»,-деді.

Ағаны таксиге отырғыздым. Ол кісі қоштасарда мені өзімсіне құшақтап: «Аман бол, қарағым!»деген асыл аға сөзі сол кезде маған өте қажет еді-ау.»

 

 

Оқылды 2517 рет
Пікір қалдыру үшін тіркелу

Біз туралы

Бас редактор: Байтусов Нуржан Мейзханович   

Тілшілер:  Сарсенбина Анар Қабдуалиқызы

Тілшілер: Рақымбекқызы Тоғжан 

Компьютерде теруші: Дукенбаева Баян 

 

 

Сайт материалдарымызды пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті.

Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін.

Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Соңғы жаңалықтар