Басқа айдарлар

Аудан әкімінің жұмыс сапары

 Абай еліне жаңадан тағайындалған аудан әкімі Жарқынбек Байсабыровтың ауылдық округтерді аралау, елді мекендер тыныс-тіршілігі, әлеуметтік ахуалымен  танысу мақсатындағы сапары осы жолы бірқатар ауылдармен толықты. Жергілікті жерлердегі маңызды нысандарда болып, қызмет ырғағына қаныққан Ж.Борашұлы тың тапсырмалар мен жаңа міндеттер қатарын нақтылады. Сәйкесінше, ауылдардағы анықталған мәселелер атқарушы билік өкілдерінің тікелей қатысуымен шешімін табатын болады. Тіпті, жаңа тапсырмалардың орындалу мерзімі де белгіленіп, жауапты тұлғалар да бекітілді.

Шалғайдағы Саржал ауылына ат басын тіреген аудан басшысы ең алдымен ауылдың кіреберісіне назар аударды. Мезгіл қара күздегі жиын-терім науқанының соңғы кезеңі болғандықтан ба, ауыл іші мен көшелер бойының тазалығы біршама сын көтермейді екен. Сол тәрізді мектеп ауласына да қыс алдында бір мәрте тазалық жүргізу қажеттілігі  байқалып тұрды. Бұл орайда ауылдық әкімдік қызметкерлеріне тазалық жұмыстарын жүргізіп, фотоесеп түрінде аудандық әкімдікке ұсыну жүктелді.

Аудан әкімі Жарқынбек Борашұлы ауылдағы Тоқжігітов мектебінде ұзағырақ аялдады. Әсіресе, алдағы қатал қысқа даярлық жұмыстарын пысықтау мақсатында білім ордасының жылу қазандығында болды. Мұндағы анықталған бір жайт, мектеп қазандығының қысқы көмірі Семей қаласынан тасымалданады екен. Демек, жолдың алыстығы өз алдына, қатты отын нарқына көмір кенішінен қалаға жеткізуші ҚТЖ жүк тасымалының да үстеме бағасы қосылады деген сөз. Аудан әкімі бұл орайда көмірді тікелей өндірушілерден, яғни, Қаражыраның өз басынан тасымалдауды тапсырып, «Әлем жолдары» мердігерлік компаниясына ұсыныспен шығу керектігін айтты.  

Білім ордасын аралау барысында нақтыланған бір жайт, Тоқжігітов мектебінен робототехника, физика, биология кабинеттерін жабдықтау үшін ауылдан түлеп ұшқан азаматтарды демеушілік көрсету мақсатында тарту жайлы да сөз болды.

Қымызды ауыл Саржалда ұлттық сусын тақырыбы да аудан әкімі назарын аудармай қоймады. Бұл ретте Жарқынбек Борашұлы жергілікті қымыз индустиясын дамыту мақсатында арнайы ауылшаруашылық кооперативтерін құру туралы тапсырма берді. Осы арқылы мемлекеттік жеңілдіктерге оңай қол жеткізуге болады.

Бұл ретте қыстамаға кіретін жылқы түлігі жайлы да сөз қозғалды. Өткен жылдың есепті мерзімінде қар мен аяздың зардабынан шаруалардың қиын жағдайда қалғаны әлі де есте. Осынау жағдайдың қайталанбауы үшін әсіресе қамбар ата түлігін өсіретіндермен жем-шөп қорын әзірлеу туралы түсінік жүргізілуі тиіс. Мәселен, Үржар, Аягөз аудандарынан Қаражыраға ағылатын ауыр жүк көліктері бос келеді. Олармен тиімді келісім жасасып, облыс күнгейінен арзан бағадағы шөп пен құрамажем жеткізу мәселесін ойластыру керек. Аудан әкімі көтерген аталмыш тараптағы мәселе саржалдықтарға біршама ой салды. Бұл мәселелермен белгіленген мерзімге дейін аудан әкімінің орынбасары Бауыржан Тәттібековпен Думан Нариманұлы айналысатын болады.

Аудан басшысы Тоқтамыс ауылындағы Молдағалиев мектебінде де ұзағырақ аялдады. Биылғы күзде мектеп төбесінен жауын суы ағыпты. Уақыт оздырмай шатырға күрделі жөндеу жүргізу қажет. Ол үшін арнайы ұсыныс әзірлеу қажет.

Жарқынбек Борашұлы сонымен қатар, мектеп асханасындағы балалардың ас мәзіріне де назар аударып, аймақтағы іргелі компания «Эмиль» ЖШС-не сүт өнімдерін жеткізу үшін өтінім беру керектігін жеткізді.

Ал, Медеу ауылында орта мектепке келген аудан басшысы білім ордасының жылу қазандығына бірінші кезекте көңіл аударды. Мұндағы қазандыққа екінші электр сорғысын орнату қажет. Сонымен қатар, түсірілетін көмірді өлшеп алу мен сапасын қадағалау да нақты берілген тапсырмалар қатарын қамтыды.

Жалпы, мектеп қазандығының жұмысы сын көтерімді. Тіпті, берілетін жылуды тиімді тұтынып, ауылдағы мәдениет үйін де жылытуға толық мүмкіндік бар. Бұл мәселе ұсыныс ретінде көтерілер болса, аудандық әкімдік тарапынан жанды көмек көрсетілетін болады.

Анықталған бір жайт, ауылдық округтердегі мәдениет мекемелерін қысқы мерзімдегі жылыту мәселесі тұрғындар тарапынан жиі көтерілгенімен аталмыш бағытта тұшымды, толыққанды жұмыс жүргізілмейді. Сол себепті де, барлық ауылдарда орын тепкен мәдениет үйлері мен ауылдық клубтарына қысқы мерзімдегі жылыту маусымында қанша қаражат жұмсалатынын анықтау қажет. Бұл туралы аудан әкімінің орынбасары Бауыржан Тәттібековпен Елдар Оразалыға арнайы ақпарат әзірлеу туралы міндеттеме жүктелді.

Медеу ауылында да назар аударарлық бірқатар мәселелер бар екен. Атап айтсақ, ауылдағы малдәрігерлік пунктінің электр қуатына берешегін төлеп, құжаттарын реттестіріп, теңгерімге алу тапсырылды.

Аудан басшысы ауылдық округтерге жасаған жұмыс сапары барысында Архат ауылында да ұзағырақ аялдады. Әсіресе, ауыл мектебіндегі атқарылған шараларға қанығып, алдағы атқарылар міндеттемелерді межеледі. Атап айтсақ, Бекбосынов орта мектебіне жылыжай жасатып, қысқы мерзімде де гүл өсіру қажет. Бұл бірінші кезекте оқушылардың табиғатпен етене болуын қамтамасыз етеді.   

Сондай-ақ, мектеп қазандығына көмірдің толық түсірілуін, рәсуә болмауын қадағалау да маңызды мәселелер қатарын қамтиды.

Бүгінде аталмыш білім ордасында шағын орталық жұмыс істеп тұр. Бұл тарапта туындайтын бір жайт - шағын орталықты бірыңғай бір жақта орналастыру қажет. Осынау мәселе аталмыш ауылдық округке қарасты Орда ауылындағы Мамай атындағы негізгі білім беретін мектепті аралау барысында да жауапты адамдарға тапсырылды.

Жалпы, аудан әкімі атап өткендей, аудан мектептеріндегі шағын орталықтар жұмысын әлі де жүйелеу қажет. Орталықтар қызметінің санитариялық талаптарға сәйкестігін анықтап, қажет жағдайда материалдық көмек көрсетілуі тиіс. Осы тәрізді қысқа даярлық жұмыстарын отынның түсірілуімен қоса қадағалау керек. «Бармақ басты, көз қыстылыққа» жол берілмеуі тиіс. Бұл бағытта жанды шаралар жүргізу үшін аудандық деңгейдегі комиссия құрылатын болады. Яғни, қараша айының 20 жұлдызынан бастап тексеру жұмыстары жүргізілуі керек.

Ал, Мамай атындағы мектеп жұмысымен танысқан аудан басшысы оқыту мен тәрбие процесіне кедергі тумауы керектігін жеткізді. Мәселен, аталмыш білім ордасындағы оқушыларды саз мектебіне жеткізу үшін арнайы көлік шығару туралы ой айтылды. Я болмаса Архат ауылынан саз мектебінің филиалын ашу мәселесін қарастыру керек.  Бұл тараптағы тапсырмалар аудандық білім бөлімі басшысына міндеттелді.

Шағын ауылдағы әлеуметтік мәселелерді біртіндеп шешу міндет. Алдыңғы кезекте Орда ауылынан су қорын анықтап, орталықтандырылған су желісін құру туралы ұсыныс әзірлеу ісі тұр. Бұл жайында ауылдық округ әкімі Ардақ Өміртаев аудандық әкімдікке тиісті ұсыныспен шығуы қажет.

Қорыта айтқанда, барлық ауылдық округтердегі анықталған ірілі-ұсақты мәселелер заң аясында, техникалық-материалдық талап үдесінде, артық шығынсыз һәм уақытты созбастан атқарылуы тиіс. Нақтыланған сауалдар алдағы уақытта да аудан әкімі Жарқынбек Борашұлының басты назарында болады.

 

Нұржан БАЙТӨС,

«Абай елі»

 

Аудан әкімінің жұмыс сапары

 Жуырда Абай ауданына жаңадан тағайындалған әкім Жарқынбек Байсабыров арнайы жұмыс сапарымен бірқатар ауылдық округтерде болып қайтты. Бірінші кезекте елді мекендердің тыныс-тіршілігімен, кәсіптік өмірімен танысып, орын алған әлеуметтік мәселелер қатарына қанықты. Сонымен қатар, ауылшаруашылық саласы мен абаттандыру шаралары жайын да арнайы қарап, тұрғындар тілегіне де құлақ түрді. Осынау сапар барысында аудан өмірі жайында тың мағлұматтарға қаныққан Жарқынбек Борашұлы алдағы атқарылар шараларды межелеп, жоспарлы жұмыстар қатарын нақтылады.

Алдыңғы кезекте аудан орталығы Қарауыл ауылындағы әлеуметтік нысандарды аралап шыққан Жарқынбек Байсабыров аталмыш бағытта жанды жұмыс жүргізу барысында бірқатар тапсырмалар мен міндеттемелер тұрғанына көз жеткізді. Өз орайында бұл мәселелердің шешімі де қиындық тудырмайды екен. Мемлекеттік қызметте, басқару саласында жинақтаған мол тәжірибесі бар Ж.Борашұлы Қарауыл ауылдық округі әкімдігі ғимаратына жөндеу жұмыстарын жергілікті өзін-өзі басқару шоты арқылы жүргізу жайлы ұсыныс жасауға кеңес берді. Аталмыш бағытта ауылдық округ әкімі Мейіржан Смағұлов жұмыс жүргізетін болады.

Сонымен қатар, аудан орталығындағы мәдени нысандарды да назардан тыс қалдырмаған аудан әкімі М.Әуезов атындағы орталықтандырылған кітапханаға балаларға арналған ертегі кітаптар алу, жаңа шығармалармен толықтыру, мерзімдік баспасөзге жазылу, жаңа компьютерлер алу жұмыстарын ширату керектігін жеткізді. Бұл тарапта кітапхана қызметкерлеріне қиындықтар туындамауы тиіс.

Ал аудандық орталық емхана ғимаратында болып, жұмыс ырғағымен толық танысып шыққан Ж.Борашұлы ем қабылдаушылар үшін әлі де болса қолайлылық жасау қажеттігін тілге тиек ете келе, медицина саласы басшыларына бірқатар тапсырмалар жүктеді.

Сол тәрізді Қарауылда орын тепкен іргелі білім беру мекемесі Абай атындағы жалпы орта білім беретін мектепте болып, педагогтар қауымына құлақ түрген Ж.Байсабыров оқу-тәрбие процесінің нәтижелі жүргізіліп жатқанына қуаныш білдірді. Бүгінде білім ордасының материалдық базасы да ойдағыдай жабдықталған. Сынып бөлмелері заманауи талаптарға толығымен сай. Тек қана ғимаратқа орталықтандырылған ауызсу жүйесі қажет. Бұл тарапта аудандық білім бөлімі мен мектеп-лицей басшылығы аудандық әкімдікке аталмыш мәселе бойынша ұсыныспен шығуы тиіс.

Жалпы, аудан басшысы округтердегі нысандардың жылу және сумен қамту жүйелеріне бірінші кезекте назар аударды. Мәселен, жүзу бассейнінің ғимаратын жылумен қамтамасыз ету мәселесін қарастырып, шешуді күн талабына қойса, орталық жылыту қазандықтарында көмірдің жануы бойынша орташа бір айлық көрсеткіштердің үнемді болуын қадағалауды тапсырды. Мемлекет мүлкін рәсуә етпеу де маңызды мәселе.

Аудан басшысы жергілікті өндіріс ошақтары жұмысымен де танысып, қызмет барысына қанықты. Бұл орайда бірқатар тың міндеттемелер де айқындалды. Атап айтсақ, «Дерикар» ЖШС жұмысын қарқын алдырту мақсатында қытайлық серіктестермен кездесіп, жүн өндеу цехына қосымша шикізат көздерін қарастырып, көршілес аудандармен өндірістік байланыс орнату көзделмек. Мұнымен қоса, аудан өмірінде алар орны аса зор ШЖҚ «Риза» КМҚ мекемесінің материалдық-техникалық базасын толықтыру, яғни, жаңа техникалар алу қажеттігі жайында да сөз қозғалып, келелі мәселе көтерілді. Бұл бағыттағы атқарылатын шаралармен тапсырмалар қатары аудан әкімі Ж.Байсабыровтың жеке қадағалауында болмақ.

Бұдан өзге аудан әкімі келесі жылы барлық ауылдық округтерде мал дәрігерлік пункттерін ашу туралы жауапты тұлғаларға тиісті тапсырмалар берді.

Алдағы уақытта ауданымызда құрылыс және қайта жаңғырту, күрделі жөндеу жүргізу шаралары қарқынын жоғарылатпақ. Бұл бағыт бойынша бірқатар мекемелер межеге алынып, жоспарға енгізілді. Мәселен, аудан орталығындағы балалар және жасөспірімдер спорт мектебінің басшылығына, аудандық білім бөлімі басшысына аталмыш мектептің ескі ғимаратын жөндеу бойынша қажетті құжаттар әзірлеп, ресми түрде ұсыныс енгізу жайлы міндет жүктелді.

Десекте, Қарауыл ауылы бойынша атқарылуы тиіс жұмыстар реті тым көп. Алдағы жылдың үлесіндегі межелі міндеттер құрамында Қарауыл өзеніндегі көпірдің жөндеу жұмыстарының жобалық-сметалық құжаттамасын аудан әкіміне ұсыну, аталмыш нысан маңындағы өзен арнасын аршу шаралары тұр. Бұдан өзге аудан орталығының сәулетіне нұқсан келтіретін ескірген будкаларды алу, көпқабатты тұрғынүйлердегі қордаланған мәселелерді шешуде де кідіріссіз түрде ілкімді жұмыс жүргізу керек. Бұл бағыттағы жұмыстар ендігі аралықта ауылдық округ әкімі Мейіржан Смағұловтың нұсқауымен жүргізілетін болады.

Жалпы, аудан әкімі Жарқынбек Байсабыров Абай ауданының ішкі мүмкіндіктері жоғары екендігін айта келе, экономикалық және әлеуметтік ықпалдастықты арттыру мақсатында іргелі шаралар ұйымдастыру керектігін алға тартты. Мәселен, «Менің мектебім» акциясы аясында Абай ауданының кәсіпкерлерімен «Туған жер» форумын өткізу туралы бастама көтерді. Бұл шара өз кезегінде бірқатар қордаланған мәселелердің шешім тауып, көзделген жоспарлы шаралардың нәтижелі іске асуына септігін тигізбек. Аталмыш бағытта аудан әкімінің орынбасары Б.Тәттібеков, бөлімдер басшылары М.Нұрсұлтанұлы, Д.Нариманұлы тиісті жұмыс жүргізбек. Осы тарапта аудан активі тарапынан ұсыныс-пікірлер де ескеріледі.

   Өз қызметінің алғашқы күндерінде-ақ аудан өмірімен танысуды міндет етіп қойған Абай елінің жаңа басшысы Жарқынбек Борашұлы ауылдық округтер ахуалын да назарға алды. Мәселен, Құндызды ауылындағы жұмыс сапары барысында елді мекенге кіре берістен бастап, ауылдың ішіне толықтай тазалық жұмыстарын жүргізуді міндеттеді. Бұдан өзге аталмыш ауылдағы клуб үйінің жылыту жүйесін қайта қарастырып, жөндеу шараларын жүргізу туралы ұсыныс енгізу керектігіне баса тоқталды.

Ал, мал дәрігерлік пунктіне жөндеу жұмыстарын жасап, құжаттарын реттеп, теңгерімге алу керек. Және де бұл бағыттағы шараларды жүзеге асыруда уақытты созуға болмайды.

Жалпы, аталмыш ауыл бойынша әлеуметтік ахуал біршама қалыпты. Өзекті дерлік мәселелер жоқ. Әйтседе, ауыл тұрғындарының талап-тілектері алдағы өтетін кездесулер барысында тыңдалынып, ескерілетін болады.

Аудан әкімі Жарқынбек Байсабыров Көкбай ауылдық округіне де атбасын тіреді. Мұндағы мәселе біршама ауқымды екен. Әсіресе, ауыз су төңірегіндегі әңгіме елеулі міндеттемелерге арқау болды. Бұл орайдағы атқарылуы тиіс шараларды аудан әкімі жүйелеп, нақтылап берді. Бірінші кезекте ауылдағы су құбырын қайта жаңғырту жұмыстарын кесте түрінде екі жұмаға жазып бекіту керек. Екіншіден осы мақсатта арнайы комиссия құрып, күнделікті жұмыстардың орындалу барысы туралы жан-жақты түрде дәйекті ақпарат ұсынылуы тиіс. Округ аумағын сумен қамту жұмысы қараша айының 20-сына дейінгі мезгіл ішінде аяқтау жүктелді.

Сонымен қатар, Жарқынбек Борашұлы атап өткендей, Көкбай аулындағы су құбырын қайта жаңғырту жұмыстарына «Дерикар» ЖШС-мен келісім шарт жасасып, қосымша техникалар жұмылдыруды қарастыру да тиімді істер қатарына жатады.

Сондай-ақ, Көкбай ауылындағы мәдениет үйінің хал-ахуалы да аудан басшысы назарына ілікті. Мәселен, мәдениет үйінің тоқ пешін (электрокотел) ауыстыру жөнінде ұсыныс енгізу, ғимараттың төбесінен су аққан жерлерін дұрыстау жұмыстары кезек күттірмейді.

Бір бұл емес, Көкбай атындағы орта мектебінің ескі жылыту қазандығы орналасқан ғимарат материалдарын ауылдың өрт сөндіру пунктіне беру туралы да мәселе көтерілді. Білім ордасы қызметімен танысқан аудан әкімі құзырлы орындарға мектеп жанындағы интернаттағы тамақтандыру мәселесін қадағалауды тапсырды.

Бұдан өзге жаңа әкім Жарқынбек Борашұлы ауданымыздағы Қасқабұлақ ауылдық округінде де болып, елді мекеннің тыныс-тіршілігімен, ауыл өмірін жандандырушы әлеуметтік орындар қызметімен танысты. Бұл ауылдағы атқарылуы тиіс мәселелер қатарына М.Әуезов атындағы орта мектебіне сапалы көмірдің түсірілуін қамтамасыз ету, ауыл шетінде орналасқан мал бордақылау алаңына жасалған құрылыс жұмыстары бойынша қабылдап алынған құжаттарды аудан әкімдігіне өткізу, мал дәрігерлік пункт орналасқан ғимаратты «Қасқабұлақ» ЖШС-нен сатып алып, құжаттарын реттеп теңгерімге алдыртуды ұйымдастыру істері жатқызылды.

Мұнымен қатар, аудан басшысы Жарқынбек Байсабыров Кеңгірбай би ауылдық округінде де болып, мәдени, әлеуметтік бағыттағы жүзеге асқан шаралармен қатар алдағы уақыттарда орындалуы тиіс жұмыстар легін де аудандық әкімдік басшыларымен бірге пысықтады. Жұмыс сапары барысында айқындалғандай, ауылдықтар тарапынан елеулі мәселелер көтерілді. Атап айтсақ, «Абай колледжінде» оқытылатын туризм мамандығына аудан бойынша сұраныс аз болғандықтан ауданға қажетті мамандықтарды қайта қарастыру керектігі жан-жақты сөз болды.

Қорыта айтқанда, аудан әкімі Жарқынбек Байсабыров ауылдық округтерге жасаған осынау сапарымен аудан орталығындағы әлеуметтік нысандарды аралау барысында таяу аралықта жүзеге асырылуы тиіс қысқамерзімді бірқатар шараларды нақтылады. Бұл тек атқарылар жұмыстардың бір парасы ғана. Ал тұтастай алғанда ауданның экономикасын еселеп, әлеуетін арттырар мақсатты еңбек Елбасы Жолдауы мен бағдарламалық мақалаларының  басымдықтары аясында нақты іске аса береді деп сенеміз.  

 Нұржан БАЙТӨС,

«Абай елі»

 

АБАЙ ЕЛІНДЕ ЖАҢА ӘКІМ

Тағайындау

 Абай еліне жаңа әкім тағайындалды. ШҚО әкімі Даниал Ахметовтың өкімімен аудан әкімі қызметіне мемлекеттік қызметте мол тәжірибесі бар Жарқынбек Байсабыров тағайындалды. Ж.Борашұлы осыған дейін облысымызға қарасты Үржар ауданы әкімінің орынбасары қызметін атқарған болатын.

Жаңадан тағайындалған басшыны аудан активіне облыс әкімінің бірінші орынбасары Нұрымбет Сақтағанов арнайы келіп таныстырды.

Айта кетелік, Жарқынбек Борашұлы 1969 жылы Үржар ауданы «Бірінші май» ауылында өмірге келген. 1992 жылы Семей зоотехникалық-ветеринар институтын «мал дәрігері» мамандығы бойынша тәмамдаса, 2008 жылы М.Әуезов атындағы Семей университетін «Экономика» маманы біліктілігі бойынша бітіріп шыққан.

Алғашқы еңбек жолын 1992 жылы «Бірінші май» ауылында Калинин атындағы колхозда санитарлық-емдеу пунктінде меңгеруші қызметінен бастады. Кейіннен бірнеше жыл бойы «1 Май» ЖШС меңгерушісі болды. Ал, 1998-2004 жылдары аралығында «Ерасыл» шаруа қожалығын басқарса, соңынан Үржар ауданының Некрасов ауылдық округінің әкімі болып еңбек етті. Ал, 2006 жылдың қыркүйегінен бастап Жоғарғы Егінсу ауылдық округі әкімі лауазымына тағайындалды. Осыдан соң 2008 жылдан бастап осы күнге дейін Үржар ауданы әкімінің орынбасары міндетін абыроймен атқарды.

Ауыл шаруашылығы саласын дамытуға сіңірген еңбектері үшін әр жылдарда бірқатар мемлекеттік наградалар мен Құрмет грамоталарын алған. Тоқтала кетсек, «Ауыл шаруашылығы саласының үздігі» төсбелгісі мен ІІІ дәрежелі «Еңбек даңқы» белгісінің иегері атанған.

Мемлекеттік қызмет саласындағы озық тәжірибесі, тек жетістіктерден тұратын еңбек өтілі мол Жарқынбек Борашұлы Абай елінің де игілігі жолында абыройлы қызмет атқарады деп сенеміз.

 «Абай елі» ақпараты 

 

Тағы да Абайды оқысақ...

Тағы да Абайды оқысақ...

 Ұлы Абай заман, өмір жайлы:

                         Өмір, дүние дегенің,

                         Ағып жатқан су екен.

                         Жақсы жаман көргенің,

                         Ойлай берсең, у екен,- деп бұл жалғанның ащы-тұщысын  татқан соң айтқаны бар.

          Бүгінгі мың құбылған заманда күнде болмаса да, апта, бір айда не бір жылда Абайды оқып тұрған дұрыс па дейсің.

         Өйткені, Абай өлеңі, Абай сөзі, Абай мұрасы – қай уақытта болсын әр адамның рухани керегіне жарар, қысылған сәтте жүгінер, ақыл қосар, оқысаң таңырқап тәлім алар – таусылмас бай қазына ғой.

Бүгінгі жас ұрпақ осы заманға сай оқып, білім алғанда, өміріне нәр болар рухани қөрек іздегенде – Абай өлеңдеріне, терең пәлсапалық ойларына жүгінсе өзінің жоғын табар, барын толықтырар еді.

          Абай өз ұлты – қазағын жақсы көрген, көре тұра кемшілігін бетіне басып қатты айтқан, одан арылудың жолын нұсқап, нағыз адам болудың қағидасын ұсынған.

          Абай өзінің дәл осы халін 9-шы қара сөзінде:

«Осы мен өзім – қазақпын. Қазақты жақсы көрем бе, жек көрем бе? Егер жақсы көрсем, қылықтарын қостасам керек еді. Егер жек көрсем сөйлеспес, мәжілістес, сырлас, кеңестес болмасым керек еді»- деп қимастықпен айтқанын қайда қоясың?

            Абайдың ел білетін, жақсы ән-әуені бар  «Сегіз аяқ» атты белгілі өлеңі бар. Оның бастапқы шумақтарын жаттап, әнге қосып, айтып та жүрміз.

            Ал, өлеңді аяғына жеткізіп оқығанда күлдіре отырып, жылатқан, мың  өкініш пен бір үмітке толы ақынның ішкі жан тебіренесін ұғуға болады.

Осы өлеңдегі Абайдың:

                         Еңбек қылсаң ерінбей,

                         Тояды қарның тіленбей, - деген мақал дерлік, қос тіркесін бала күнімізден жаттап, жиі естіп, бүгінгі күнге дейін балаларға айтамыз.

Тағы да Абайдың:

                         Егіннің ебін,

                         Сауданың тегін,

                         Үйреніп, ойлап, мал ізде.

                         Адал бол – бай тап,

                         Адам бол – мал тап,

                         Қуансаң қуан сол кезде, - деген сөзі кешегі емес, бүгінгі нарық заманының сипаттамасы дерсің.

                         Тамағы тоқтық,

                         Жұмысы жоқтық

                         Аздырар адам баласын – деп айтқан Абайдың,қайнап қаны, ашып жаны, сөзін тыңдамай, өзін ұқпай бар қазақтың ортасында моласындай бақсының жалғыз қалғаны тағы шын.

 Абайдың «Заман ақыр жастары» - деп басталатын, сол тұстағы бойы бұлғаң, жалқау, жатып ішер, бос сөзге үйір, қыңыр қылжақпас жастарға айтқан өкпе өлеңі бар.

 Онда ақын:

                         Саудасы – ар мен иманы,

                         Қайрат жоқ бойын тыйғалы.

                         Еңбекпен етті ауыртпай

                         Құр тілмен жиғаны, - деп бүгінгі ары мен иманын саудалап, сабыр қылмай, қайрат жимай, ауырдың үстімен, жеңілдің астымен жан қинамай, қулық пен сұмдықпен адал еңбек етпей байлық жиғандарды сынға алып тұр.

     Абай өлеңдерін, керемет қарасөздерін оқисың да,  ұлы ақынды жаңа танығандай-әрі бас шұлғып, әрі таң қаласың.

     Абайдың «Сенбе жұртқа, тұрса да қанша мақтап» деген өлеңі бар.

                         Сенбе жұртқа, тұрса да қанша мақтап,

                         Әуре етеді, ішіне қулық сақтап

                         Өзіңе сен, өзіңді алып шығар

                         Еңбегің мен ақылың екі жақтап, - деп ақын өмірде бар қарапайым қағидаға терең философиялық мән береді.

   Өлеңнің соңғы екі жолын бүгінгі үлкенді-кішілі шенділер, байлық пен мансап тұтқасын ұстаған шіренгендер, халықтың қамы деп нарықта «нар» болған кәсіпкерлер өздерінің қызмет, мекеме, жеке үйлерінің маңдайшасына іліп қойып үнемі оқып отырса артық болмас еді.

 Тағы да Абай өзінің 37-ші қарасөзінде: «Өзің үшін еңбек қылсаң, өзі үшін оттаған хайуанның бірі боласың. Адамдық қарызың үшін еңбек қылсаң, Алланың сүйген құлының бірі боласың»- деп жазған.

           Осы ғибратты сөзге қосарың да, аларыңда жоқ.

           Алланың атын алпыс алты рет айтып, ішкен жегенімді, жасаған зорлық, зомбылық күнәларімді көріп қоя ма деп өтірік қорқып алладан сауға сұрағанша, ел үшін, адамдық қарызың үшін таза еңбек етсең алланың сүйікті ұлы боласың деп тұр-ғой, ұлы Абай:

          Тағы да Абай осы қарасөзінде:

                         Бақпен асқан патшадан,

                         Мимен асқан қара артық

                         Сақалын сатқан кәріден

                         Еңбегін сатқан бала артық – деп асқан мен сатқаны астарлап айтып, өмір деген шахмат ойынында әлдекімдерге мат қойып отыр.

           Абайдың «Талай сөз, бұдан бұрын көп айтқанмын»- деп аталатын өлеңі бар. Тегі Абай сол заманда да адам болудың жолын талай айтқанымен, оған құлақ аспаған жан болмаған соң, нәтижесін көрмеген соң, қайта-қайта айта беруге мәжбүр болғанға ұқсайды.

Сөйтіп өкініп:

                         Адасып алаңдама, жол таба алмай,

                         Берірек түзу жолға шық, қамалмай

                         Не ғылым жоқ, немесе еңбекте жоқ

                         Ең болмаса кеттің-ғой, мал баға алмай- деп өкінішпен айтпаса керек еді?

 Өзінің 42-ші қарасөзінде осы ойын әрі жалғастырып: «Қазақтың жаманшылыққа үйір бола беретінінің бір себебі – жұмысының жоқтығы. Егер егін салса, я саудаға салынса қолы тиер ме еді?»- деп адамды қор ететін, жаман адам жасайтын басты кесел жұмыссыздық екенін сол кезде айтып кеткен. Абай өз өлеңдерінде, қарасөздерінде «егін ек, сауда жаса» дегенді жиі айтады. Адал еңбекке негіз болар күн көріс көзін, қалай дәл тауып айтқан!

           33-ші қарасөзінде: «Егерде мал керек болса, қолөнер үйренбек керек. Мал жұтайды, өнер жұтамайды. Алдау қоспай, адал еңбек сатқан қолы өнерлі – қазақтың әулиесі сол»- деп өнер, білім, мәдениеттің тетігін ұстап адал еңбегін сатқан адам қадірлі дегенді айтады.

Абай осы арқылы өнеріңді, біліміңді арттырайын десең басқалардан үйрен, қолыңдағы барға мәз болмай, одан әрі ізден, талаптан ерінбей еңбек ет, қу тілге алданып, мақтан қума, тамырым, досым деп алтын уақытынды  босқа өткізбе, бар малды шашпа, одан табыс құралмайды, ең бастысы мақтанға мас болып, өтірік жомарт болудан сақ бол деп жақсы өмір сүрудің, нағыз адам болудың  жолдарын ұсынып тұр.

         Абай өзінің 43-ші қарасөзі арқылы  адамның өмірі, ғұмыры өлшеулі дүние деген терең ойды айтады. «Өлшеуін білмек – бір үлкен керек іс. Ішпек, жемек, кимек, күлмек, көңіл көтермек, құшпақ, сүймек, мал жимақ, мансап іздемек, айлалы болмақ, алданбастық – бұл нәрселердің бәрінің де өлшеуі бар. Өлшеуінен асырса, боғы шығады» - деп адамның бұл пәни тірліктегі өмірінің таразыға салғандай өлшеуі бар екендігін, өлшеуден асқан көп керектің түбі жаманға әкеп соғатынын баяғыда ескерткен.

Ойлы қазақтың тірлікке – тәуба, барға -қанағат, жоққа – салауат, өмір жалған, бәрі уақытша, өлшеулі дүние дейтіні осы. Айтпақшы, Абай 42-ші қарасөзінде, мөлшерден асқан дүниенің азабы мен зардабы бар, көп асқанға бір тосқан деп «Ненің қызығын көп іздесең, соның күйігін бір тартасың» деген айыптауы тағы бар.

             Расында да, қоғамды қор етер, адамды жоқ етер,  ұрлық, қорлық, зорлық, нәпсіқұмарлық, маскүнемдік, мансапқұмарлық, жемқорлық, парақорлық, сыбайластық сияқты дерттердің түбі опа бермесі анық.

            Абай нағыз адам болудың басты қағидасын өзінің 18-ші қарасөзінде: «Тегінде адам баласы, адам баласынан ақыл, ғылым, ар-мінез деген нәрселермен озбақ. Онан басқа нәрселермен оздым-ғой демектің бәрі-ақымақтық»- деп нұсқаған.

            Ұлы ақынның дәл осы тұжырымдамасы бүгінде мемлекеттік қызметшілер жан ұшырып жаттап жүрген, жиі сүрініп жүрген ар-ождан кодексі мен қызмет этикасының басты өлшеміне, негізгі қағидасына алса артық болмас еді.

           Расы керек Абайдың мол қазынасын айтып та, жазып та тауыса алмаспыз. Оқып, парақтап ой түйгенде тек көңіліміз қалағанын ғана теріп, жазып отырмыз. Түбіне жеттік, бәрін ұқтық дегенге әлі ерте.

          Осы орайда, Абайдың 2-ші қарасөзін оқығанда, алдымен еріксіз күліп, соңынан ұяттан қысылып оқиды екенсін. Себебі ондағы айтылған ойлар осыдан 150 жылғы қазақ тірлігіне ғана емес, бүгінгі өмірге де қатысы бар.Өз жақынымыз қазақтың бұрынғы өткені, бүгінгі тірлігінде өзге ұлттың баласын сөз қылып, басқаның кемшілігіне күле қарап, өз-өзіне «керемет» баға беріп, өзгенің жақсы ісін көрмей, бізде мынадай бар, мынадай бар деп бос мақтанып, бос күпілдеп, аяғы «өз жыртығын өзі жамай алмай жүргені» рас-қой.

          Абай осы 2-ші қарасөзінде қазақпен қатар тұрған орыс, сарт, ноғай, өзбектердің тірлігін сол тұстағы қазақтың көзімен көріп, мәз болып, күлкі етіп, жел сөзге ерік беріп «сөгетіні» бар.

Іле райынан қайтып, сөз мәтінін өзгертіп «сарт, өзбек дегенім егін егіп, жеміс теріп, сауда жасайды екен, алыс-жақын орысқа қарасам өнер, білім, ғылым өзгеріс сонда екен, татар, ноғайға қарасам ауыр солдаттыққа, тақыр кедейшілікке шыдап, молдалық жасап, медіресе ұстап, дін күтуге бейім екен»- деп ащы шындықты мойындаған. Сөйтіп қайран қалып: «Бағанағы мақтан, бағанағы қуанған, күлген сөздеріміз қайда?»- деп Абай екі алақанын жайып, өз қазағынан жауап сұрайды.

Заман дұрыс, ел аман, іргеміз бүтін десек те, әлі де болса қала тірлігін оңалта алмай, ауыл тұрмысын жақсарта алмай жүрміз. Ел дамуына бөгет болып жатқан мәселелер көп. Сыбайластық, жемқорлық, парақорлық сияқты қоғамға мерез боп жабысқан кесапат дерттерді жоя алмай келеміз.

         Бәрін айтта, бірін айт, ауылдың жырын айт дегендей. Қаланы қойып, қазір ауылда негізгі тіршілік көзі – малға қарайтын, мал бағушы, қара жұмыс істейтін жұмысшы табу қиын, еңбектен қашатын бейнетсіз күн көретін масыл жандар көбейді.

                         Түбінде баянды еңбек, егін салған

                         Жасынан оқу оқып, білім алған

                         Би болған, болыс болған өнер емес

                         Еңбектің бұдан өзге бәрі жалған, - деген сөзді хакім Абай айтқан. Тағы да тағылым болар Абайдың бұл өсиет сөзі – жас ұрпақ санасына ой салар, олардың алдағы ғұмырына жол көрсетер бағдаршам болса деп ойлайсың. Ойлайсың да, Абайша айтқанда сөз түзелген, енді сен түзел жас ұрпақ дейміз де.

 Әсет Медеуханұлы,

                                                                                                                                             Қарауыл ауылы                

 

 

 

 

Бөлім басшысымен сұхбат

 Абай ауданындағы пайдалануға жарамды жер алабының басым бөлігі тек жайылымды ғана құрағандықтан, бұл өлке ежелден ата кәсіпке қолайлы мекен саналады. Сол себептен де, төрт түлікке ерекше көңіл бөлетін ауданымыздың экономикасын тіреп тұрған бірден бір сала - мал шаруашылығы. Бүгінде мемлекеттік бағдарламалардың игілігіне кенелген шаруашылық иелері әсіресе түлік басын асылдандыруға кеңінен көңіл бөліп, тындырымды іс атқарып жүр. Осы ретте, ауылшаруашылығы саласын дамыту бағытындағы жаңашылдықтар жайында ауданның кәсіпкерлік және ауылшаруашылығы бөлімінің басшысы Думан Нариманұлымен сұхбаттасқан едік.

 

-Елбасының биылғы Жолдауының негізгі басымдықтарының бірі «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасын қабылдап, экономиканың жеделдетілген технологиялық жаңғыртылуын қалыптастыру екені белгілі.  Бұл игі істен  ешбір сала қалыс қалмауы тиіс.  Ал осы ретте, негізгі құжаттамасы қағаз жүзінде жүргізілетін ауыл шаруашылығы саласы да жаңашылдыққа бой үйретудің жолдарын қарастыруда. Атап айтсақ, қазіргі күні тиісті ведомства субсидия берудің екі бағытын ғана электронды жүйеде іске асырса, көп ұзамай құжат рәсімдеу түгелдей заманауи форматқа көшпекші. Осы жаңашылдықтың жай-жапсарына тоқтала кетсеңіз.

            -Сөзіңіз орынды, Елбасы Н.Назарбаевтың биылғы Жолдауында баса айтылған «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасы аясында ауыл шаруашылығы саласы да жаңа жүйеге бет бұруда. Осыған орай биылғы жылғы субсидия қағидаларына  да бірқатар өзгерістер енгізілді. Айталық, әрбір ауылшаруашылығы тауар өндіруші субсидия алуға өтінімді жеке электронды цифрлық қолтаңбасы (ЭЦП) мен ақпараттық талдау жүйесі (ИАС) арқылы тиісті өтінімді қалыптастырады және  электронды түрде облыстық ауылшаруашылығы басқармасына өзі тікелей өтінім жолдайды. Ал, облыстық ауылшаруашылығы басқармасының мал шаруашылығы бөліміне түскен электронды өтінімді қайта қарап толықтыру мен тексеру үшін басқарма аудандық ауылшаруашылығы бөліміне жолдайды. Ал, аталмыш бөлім келіп түскен өтінімнің талаптар мен өлшем-шарттарына сәйкестігін (мал басы; аналығы, төлі) салыстырып тексеру үшін жұмыс тобын құрып, өтінім берген шаруашылыққа барып сәйкестігін салыстырып, тексерудің нәтижесін алып, басқармаға құжатты қайтадан жібереді. Яғни, жіті тексерілген құжат тағы да электронды түрде жолданады. Егер тексеру кезінде сәйкессіздіктер кездескен жағдайда ауылшаруашылығы бөлімі басқармаға себебін көрсетіп, электронды хат жолдайды. Әйтседе, шаруашылықтың сәйкессіздікті түзеп және толықтырып қайта өтінім беруіне толық мүмкіндігі бар. Міне, аңдағандарыңыздай, құжатты өткізуге облыс орталығына сабылудың қажеті жоқ. Жаңа бағдарламаның тиімді тұсы құжат рәсімдеу кезіндегі заманауи форматқа көшу арқылы экономиканың жеделдетілген технологиялық жаңғыртылуын қалыптастыру екені айқын.

             -Жаңа жүйе интернет игілігі дендеп ене қоймаған шалғайдағы шағын ауылдардағы азаматтарымыз үшін қолайсыздықтар әкелмей ме? Ол үшін қандай нақты шаралар қабылдануда?

-Дұрыс айтасыз, бұл тұста біраз келеңсіздіктердің бары жасырын емес. Себебі көптеген ауылдық округтердегі интернет желілерінің сын көтермейтіндігі аталмыш жаңа жүйемен жұмыс жасауда қол байлау болары анық. Алайда, аудан орталығына келген шаруашылық иелері үшін екі жерден шаруа қожалықтарына ақылы қызмет көрсету орталықтары жұмыс жүргізетіндігін ескерте кеткіміз келеді. Яғни, іске мықтап ден қойған азаматтар үшін жаңа жүйе қол жетімді болмақ. Ал, қазіргі күні бұл жүйе тиімділігін түсіндіретін топ жұмыс істеуде. Бұл орайда жоғарыда айтылған қос бірдей қызмет көрсету орталығының жұмысынан шаруалар хабардар деген ойдамыз.

-Осы ретте туындайтын бір заңды сауал бар. Жаңа жүйені түсіндіру шаралары бойынша құрылатын ақпараттық насихаттық топ құрамына қандай құзырлы орындар өкілдері енеді? Топтың жұмыс жасау тәртібі қандай?

-Жаңа жүйе жайында бүгінде ауыл-ауылдарда ақпараттық түсінік жұмыстары жүйелі түрде  жүргізілуде. Қазіргі күні арнайы жасақталған мамандар Архат ауылдық округіне жол тартқандығын да айта кеткен жөн. Бес адамнан тұратын жұмыс тобы құрамында Жер қатынастары бөлімі, аудандық Ветеринария бөлімдерінің мамандары бар. Олар арнайы түрде ауыл тұрғындарымен кездесіп, түсіндіру шараларын жүргізуде. Бұл дегеніміз азаматтар аталмыш жаңашылдық төңірегінде туындаған сауалдарына толыққанды жауап ала алады деген сөз.  

-Бүгінде ауданымыздың шаруалары негізінен қандай бағыт бойынша субсидия алып келеді? Жалпы, қазіргі уақытта еліміз бойынша мал шаруашылығын субсидиялаудың қанша түрі бар? Ал алдағы уақытта жаңа жүйеден қандай тиімділіктер күтілуде?

-Ауылшаруашылығына қолайлы аудан болғандықтан көбіне асыл тұқымды ірі қара малы мен жылқы, қой-ешкі төлдеріне де субсидия алуға ниетті шаруалар қатары көп. Бүгінгі күні аудан бойынша асыл тұқымды мал сатып алудың құнын арзандату бойынша, селекциялық жұмыстар жүргізу және мал шаруашылығы өнімінің сапасын жоғарылату мақсатында субсидия қаражаттарына қол жеткізуде мол мүмкіндіктер барын айта кеткен орынды. Жұмыс барысымызға тоқтала кетсек, мәселен, МІҚ малының аналық басының селекциялық жұмыстарына өтінім 1-мамырдан  1-ші шілде аралығында қабылданса, әрбір аналық басқа 10 мың теңге төленетіндігін айта кеткен жөн. Ал, төліне өтінім 1-шілдеден бастап 20-қараша аралығында қабылданады және 80% төл алынған жағдайда қосымша әр аналыққа 8 мың теңгеден, ал 80 пайыздан төмен алынса әр аналық  басына  6 мың теңгеден қаражат төленеді.

Шаруашылық иелерінің қой малының  селекциялық жұмыстарын субсидиялауға ағымдағы жылдың 1 қырүйегінен желтоқсан айының аралығында өтінім беруге мүмкіндіктері бар. Асыл тұқымды саулықтардың селекциялық жұмыстарына 2500 теңге, ал тауарлы шаруашылықтың  саулықтарының селекциялық жұмыстарына 1500 теңге төленеді.

            Асыл тұқымды 18 айдан аспаған тайыншалар мен 26 айдан аспаған бұқашықтарды сатып алған жағдайда әр ірі қара басына 150 мың теңге субсидия қаражаты төленеді. Асыл тұқымды 18 айға дейінгі қой малын  сатып алған жағдайда әр басқа  8 мың теңге, ал қошқар басына 20 мың теңге субсидия қаражаты төленетіндігін ескертеміз.

            Сондай-ақ, асыл тұқымды 5 жасқа дейінгі айғыр сатып алған жағдайда 100 мың теңге және 3 жасқа дейінгі байталдарға 40 мың теңге субсидия қаражаты төленеді. Қозы етін өндірудің құнын арзандату бойынша әр басқа 1,5 мың теңге субсидия қаражаты төленеді. Алайда, оған қойылатын өзіндік талаптар да бар. Мәселен, бірдейлендіру нөмірлерінің тіркелуі, сойылған сәттегі қозылардың жасы 12 айдан аспауы, зоотехникалық есептері мен ветеринариялық санитариялық іс-шаралардың жүргізілуі, қой ұшаларын стандартқа сай бөлшектеуді қамтамасыз ететін ет өңдейтін өндіріс орындарына өткізу сынды талаптар орындалуы шарт.

Сонымен қатар, биыл Ауылшаруашылығын қаржылай қолдау қоры арқылы берілетін «Береке» бағдарламасына да өзгерістер еніп отыр. Несие мақсаты мүйізді ірі қара малын семіртіп, ет өнімін өндіруге бағытталған. Ол үшін 20 адамнан кем емес адамдар немесе шаруа қожалықтары несиені алып кооператив болып құрылуы қажет.

-Осы ретте туындайтын сауал, ауданымызда құрылған кооперативтер саны қанша? Оларға берілетін мемлекеттік жеңілдіктер көлемі арта ма?

-Құрамында 20 адамнан кем емес тұлғалар біріге отырып, кооператив құра алады. Оларға берілетін өзіндік жеңілдіктер де қарастырылған. Біріккен тұлғалар несие алып, мал бордақылау алаңдарын ашса, оған ет тапсыруға мол мүмкіндіктер берілері анық. Сондай-ақ, кооперативке берілетін негізгі басымдықтар ішінде бұқашықтардың бордақылау шығындарын арзандату мен құрама жемнің (комбикорм) құнын арзандатып беру қарастырылған. Десек те, ауданымызда құрылған 5 кооператив, кейбір міндеттелген талаптар шеңберінен шыға алмауы істі бастауға кедергі келтіруде.

Етке тапсырылған әр бұқашыққа 20 мың теңге субсидия қаражаты төленеді. Ол үшін қойылатын талаптар мен өлшем-шарттары орындалуы тиіс. Алайда, біздің бірқатар аудандар үшін осы талаптардың орындалмауы салдарынан бұл іске әлі де қол жеткізе алмай отырмыз. Мәселен, тоңазытқышпен жабдықталған мал сою пунктінің болуы және есептік нөмірі бар ветеринариялық зертхананың болуы тиіс делінген. Ал, өкінішке орай бізде ол талаптар орындалмай отыр. Осы ретте айта кетсем, жуырда облыс орталығында өткен алқалы жиында осынау талаптар шеңберінде түрлі сауалдар жолданып, бұл міндеттемелер қайта қаралатын болды. Және де құрама жемнің құнын арзандату үшін де өзіндік қойылатын талаптар мен өлшем-шарттар бар. Құрама жемнің сапасын анықтайтын сараптау зертханасы бар және есептік нөмірі бар құрама жем өндіретін зауыттан  сатып алынған жағдайда 1 тоннаға 20 мың теңге субсидия қаражаты төленеді. 

-Еліміз бойынша агроөнеркәсіп кешенін дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасының тұжырымдамасы әзірленгені белгілі. Осынау жаңа жобаның ауылшаруашылығын субсидиялауға қатысты жаңа талап-тәртіптерін қысқаша түсіндіріп өтсеңіз.

- Иә, негізінен агроөнеркәсіп кешенін дамытуға арналған ілкімді бағдарламалар қатары мол десек артық айтқандығымыз емес. Солардың бірі 2017 жылғы 27 қаңтардағы №30 АШМ бұйрығымен қабылданған мемлекеттік бағдарлама негізінде жұмыстар жүргізілетін болады. Ол шаралардың ілкімдісі жоғарыда атап өткенімдей кооперативтер құру арқылы кіші шаруашылықтарды ірілендіру болып табылады.

-Елбасы Жолдауында атап көрсетілгендей, агроөнеркәсіп – ел дамуының драйвері. Бұл сала өндірісін әртараптандыру арқылы еліміздің, қала берді облысымыз бен ауданымыздың ауылшаруашылық тауары экспортын арттыру алдағы міндет. Бұл ретте, Жолдау жолындағы мол мүмкіндіктің иелері – кәсіпкерлер екені анық. Ал, олардың мемлекет тарапынан берілер көмек пен көптеген игілікке қол жеткізулері үшін алдағы уақытта қандай кешенді шаралар жүргізілмек?

-Ауданның басты бағыты мал шаруашылығы оның ішінде ет бағытында болғандықтан ет өндірісін дамыту негізгі жолға қойылып отыр. Шаруа қожалықтары ғана емес жеке қосалқы шаруашылықтарды да жұмысқа тарту несиелер беру арқылы мал бордақылау алаңдарын құра отырып және кооперативке біріктіріп, бәсекеге қабілетті ет өндіріп, ет экспортын дамыту сынды кешенді шараларды жүргізу жоспарда бар. Бұл ретте кәсіпкерлерге, жалпы агроөнеркәсіпке мемлекет тарапынан мол мүмкіндіктер беріліп отырғандығына өздеріңіз де куәгерсіздер. Сол бағытта жүйелі жұмыс жасауда біз де сала мамандары ретінде аянып қалмаспыз.

-Сұхбатыңыз үшін алғыс білдіреміз. Еңбектеріңізге табыс тілейміз.

Сұхбаттасқан Тоғжан РАХЫМБЕКҚЫЗЫ,

«Абай елі»

 

Тіл айлығы аясында

 

 

«Тілін білмеген - түбін білмейді» деген халық нақылы бүгінгі Абай елінде де өміршең. Ұлт болып ұйысудың түп төркіні ана тілдің ізгілікті қасиетінде жатса керек-ті. «Өз ана тілін ұмытқан адам өз халқының өткенінен де, болашағынан да қол үзеді» деп толғамды пікір білдірген қабырғалы қаламгер, әйгілі тіл жанашыры Ғ.Мүсірепов тілден артық қазына, тілден асқан руханият тірегі жоқ екендігін дәлелдеп кеткен-ді.

Алайда, бүгінгі таңда ана тіліміздің қолданылу аясы қандай, тілдің қадір-қасиетін, құндылығын өз деңгейінде бағалап жүрміз бе? Әсіресе, қоғамдық орындарда тіл қадірін түсіретін келеңсіз көріністерге орын беріліп жатқан жоқ па? Осыған орай, ауданның мәдениет, тілдерді дамыту, дене шынықтыру және спорт бөлімінің бастамасымен қолға алынған тіл айлығы үстіміздегі ақпан –наурыз айларында «Қате жарнамаға жол жоқ!» акциясымен бастау алса, наурыз-сәуірде «Тектілікті сақтау-ата дәстүріміз» атты тағылымды шараларға толы, ауқымды тағы бір акциямен жалғастық тапты.

Екі айға жоспарланған осынау айлық барысында тілге деген ерекше құрметтің үлгісін сезініп, тіл жанашырлары ұйымдастырған танымдық кездесулерге куә болдық. Сондай бір басқосу орталық аудандық емхана бірлестігінде ақ халатты абзал жандардың басқосуымен өтті.

Жиынды алғысөзбен ашқан ауданның мәдениет, тілдерді дамыту, дене шынықтыру және спорт бөлімі басшысының орынбасары, тектінің тұяғы Елдар Оразалы айлық барысымен құлағдар еткен соң, аталмыш бөлімнің жетекші маманы Әсет Жанатұлы тақырып аясында көңілге қонымды баяндамасын көпшілік назарына ұсынды.

Әр ғасырлардағы кемел ойлы данышпандардың өнегелі сөздерін тілге тиек еткен Ә.Жанатұлы ата дәстүріміздің бір құндылығы саналатын тектілік турасында толымды пікір білдірді.

Сонымен қатар, тіл тазалығына ерекше көңіл бөлу, тектілікті сақтау, тегін қазақыландыру барысында сөз сабақтаған АХАЖ бөлімінің бас маманы Үміт Тәшенова Елбасының «Ұлты қазақ азаматтардың тегі мен әкесінің атын жазуға байланысты мәселелерді шешу тәртібі туралы» Жарлығын басшылыққа ала отырып, ақ халатты абзал жандармен бірлесе қызмет істейтін бөлім маманы өмірге келген нәрестеге берілетін қазақы тек пен есімнің қатесіз әрі қазақы нұсқада дұрыс жазылуы жайында айтып өтті. Әсіресе, Ү.Қалиқызы өзін қынжылтатын әрекеттердің бірі сәбиге берілетін есімдердің көбі басқа елдердің сүйікті телесериалдарының кейіпкерлері екендігін жеткізді. - Бұл да қазақылығымызға төнген қауіптің бірі және ұлт ретіндегі сипатымызға түскен дақ екендігі даусыз, - деп атап өтті.

Және де кезіндегі кеңес үкіметінің отарлау саясатымен қанымызға сіңісті болып кеткен -ова, -ева, -ин, -ина, -ов, -ев жалғауларының орынын қазақы текпен алмастыру бағытында да жүйелі жұмыстар жүргізіліп жатқандығын жеткізді. Бұл бағытта ілкімді шаралар орын алыпты.

Ата дәстүрімізді кейінгі буынға насихаттауда нәтижелі жұмыстар атқарып жүрген «Нұр Сана» салт-дәстүр орталығының төрайымы Қаныша Нұрғалиева анамыз да тектілік жайында әсерлі ойымен ортақтасты. Қаймағы бұзылмаған, қадір-қасиетін құлатпаған, қариясының көңіліне қаяу салмаған қазақы ауданның тектілігін жоғалтуы әсте мүмкін еместігін жеткізген ақ кимешекті ана «ұлттық болмысымызды жоғалтпайық!» деген баталы тілегін білдірді.

Шара соңында емхана ұжымы атынан сөз алған директордың орынбасары Шолпан Мұхаметжанова айлықты ұйымдастырушы бастамашыл топқа ақжарма алғысын жеткізді. Ал, «Тектілікті сақтау ата дәстүріміз» атты айлық аясындағы ауқымды шаралар алдағы уақыттарда әлі де жалғаса бермек.

 

Тоғжан РАХЫМБЕКҚЫЗЫ,

«Абай елі»

 

 

 

 

Ауданның рухани-мәдени өмірі тағы бір сатыға жаңарды деуге негіз бар. Атап айтсақ, мәдениет, тілдерді дамыту, дене шынықтыру және спорт бөлімінің ұйымдастыруымен өткізілген «Тектілікті сақтау-ата дәстүріміз» атты айлығы аясындағы семинар-кеңес 17 наурыз күні Қарауыл гимназиясының мәжіліс залында өтті. Аталмыш басқосуға ауданың АХАЖ бөлімінің мамандары,  аудандық «Нұр Отан» партиясы филиалы өкілдері мен қатар жергілікті журналистер шақырылды. Сонымен қатар семинар кеңеске білім ошағының ұстаздар қауымы мен жоғарғы сынып оқушылары  да қатысты.       

Тіл айлығына арналған жиынды аталмыш бөлімінің жетекші маманы Ә.Қайроллаев кіріспе сөзбен ашып,  айлықтың маңызын-мақсатын түсіндіре келе тектілік, қазақы болмыс, ұлттық құндылықтар турасында баяндама жасады. Сондай-ақ, келесі кезекте, маңызды мәселе бойынша АХАЖ қызметінің бас маманы Ү.Тәшеноваға сөз берілді. Ол өз сөзінде семинар-кеңеске қатысушыларға  айлықтың мақсаты Қазақстан  Республикасы Президентінің 1996 жылғы   2 сәуірдегі «Ұлты қазақ азаматтардың тегі мен әкесінің атын жазуға байланысты мәселелерді шешу тәртібі туралы» Жарлығына сәйкес Қазақстан Республикасы азаматтарының тегі мен әкесінің атын қазақша жазу тәжірибесін қазақ халқының қалыптасқан тарихи дәстүрлеріне сәйкес келтіру бағытында екендігін айрықша атап түсіндірді.

Осындай тақырыппен дәл осы күні Абай атындағы жалпы орта білім беретін мектеп-лицейінде де алқалы басқосу болып өтті. Ауданның мәдениет, тілдерді дамыту,   дене   шынықтыру және спорт бөлімінің  ұйымдастыруымен  аталған шараға -  ауданның АХАЖ бөлімінің мамандары,  аудандық «Нұр Отан»    партиясының өкілдері мен қатар БАҚ өкілдері  шақырылды. Сонымен қатар семинар кеңеске білім ошағының ұстаздар қауымы мен жоғарғы сынып оқушылары  қатысты.

Тіл айлығына арналған семинар-кеңесті ауданның мәдениет, тілдерді дамыту, дене шынықтыру және спорт бөлімінің жетекші маманы Ә.Қайроллаев кіріспе сөзбен ашып,  айлықтың маңызын-мақсатын түсіндіре отырып тектілік, қазақы болмыс, ұлттық құндылықтар турасында баяндама жасады. Маңызды мәселені көтерген семинар кеңесте аудандық АХАЖ қызметінің бас маманы Ү.Тәшеноваға сөз берілді. 

-Бүгінгі күндері дүниеге келетін сәбилерге ат қою, 16 жасқа толған ұлты қазақ азаматтар төл құжат алу кезінде, сондай-ақ 25 жасқа және 45-ке келген ұлтжанды азаматтар өз тегін, атын, әкесінің атын дұрыс, қазақша жазу тәжірибесін қазақ халқының қалыптасқан тарихи дәстүрлеріне сәйкестендірсе, қазақы болмысымыздың жоғалмауына қосылған зор үлес болар еді, - деп ой тарқатты.

Семинар кеңесте аудандық  мәдениет, тілдерді дамыту, дене шынықтыру және спорт бөлімінің басшысының орынбасары Е.Оразалы сөз алып: Абай ауданының мәдениет, тілдерді дамыту, дене шынықтыру және спорт бөлімі 2017 жылдың 14 наурыз – 14 сәуір аралығында «Тектілікті сақтау-ата дәстүріміз» атты айлық жариялағандығын хабардар етті. Айлық барысында жолға қойылған шараларды тізбектеп, аталмыш игілікті шараға көпшіліктен  белсене қатысуды сұрады.

Сонымен қатар, тектілік адам баласына берілетін ізгі сипаттың бір түрі екендігін, ата-бабамыздан келе жатқан жақсы әдетті бойға сіңіру керектігін және бүкіл өмірге осыны азық ету қажеттігін түсіндірді.

Мәдениет, тілдерді дамыту, дене шынықтыру және спорт бөлімінің жетекші маманы Е.Ахметов та балаға ат қою жөнінде өзіндік ойларын ортаға салды. Ол өз сөзінде адам есімінің жағымды, үйлесімді болуы Ұлы Жаратушының алдында зор мәртебе екендігін, оған хадис-шәрифте де мән берілгендігін, халқымыз ат қою үрдісінде әсіресе ұлы тұлғалардың есімін көбірек қойғандығын алға тартты. Бұл өскенде ұлы тұлғалар сынды болып өссін деген жақсы ниеттен туған ой  екендігін жеткізді.

Семинар-кеңес барысында ұстаздар қауымынан Г.Болатқызы өзін мазалған сауалына тұшымды жауап алды. Яғни, зейнеткерлікке шығар сәттегі өзінің құжаттарының қаншалықты деңгейде дұрыс екендігіне көз жеткізді.

Ал аудандық «Абай елі» газетінің жауапты хатшысы, журналист А.Сәрсенбина бүгінгі таңда жастардың өз ана тілін сүюге, ұлттық рухты оятуда әлі де көптеген жұмыстар жүргізу керектігін айтып, ұлтын, өзін қадірлейтін намысы бар әрбір адам осы мәселені ерікті түрде шешу керектігін айтып өтті.

Сондай-ақ өз ойын ортаға салған мектеп оқушысы Құмарғазин Дінмұхаммед кеңеске қатысып отырған жастар - қазақ халқының қалыптасқан тарихи дәстүрлерін сақтауға шақырып, әр азамат өзінің тегін, атын, әкесінің атын қазақша жазуда аз да болса үлес қосатын болса, аталған бастамаға оң ықпалын тигізетінін сөз етті.

Осылайша, семинар-кеңес соңында бөлімнің жетекші маманы Ә.Қайроллаев «басқосуды қорытындылап тіл жанашырларына алғыс білдірді.  

Аталмыш басқосуға қатысқан өскелең буын өкілдері үлкен тағылым алғаны анық. Жалпы, осындай маңыздылығы жоғары айлықтар мен акциялар, семинар кеңестер арқылы Тәуелсіз Қазақстанның Отаншыл ұландарының бойына патриотизм ұшқынын дарытып, ұлтжандылық сынды бүгінгідей жаһандану заманында аса қажетті сезімдерді сіңірудің қажеттілігі жоғары. Күнделікті мерзімдік баспасөз беттерінен кездестіріп жүргеніміздей, кейбір ұлты қазақ азаматтардың өз бабаларының есімін, яғни, тегін дұрыс жаза алмай, тіл шұбарлығына салып, бұрмалап жүргендерін көргенде жүрегіміз ауырады. Сондай-ақ, есім қоюда да батыстық үлгідегі, ұлттық болмысымызға жат ұл-қыз аттарын кездестіріп жатамыз. Осының өзі, қазақ елінің кешегі тарихына, өткенімізге, ата-текке деген құрмет сезімінің әлі де болса әлсіз екендігін айғақтайды. Ал, тіл жанашыры ретінде қосарымыз, Тәуелсіздік таңымен бірге ұлттық құндылықтарды қайта қарастырып, соның арасында тек мәселесіне де зор көңіл бөлген орынды.

 

Анар СӘРСЕНБИНА,

«Абай елі»

 

 

2017 жылдың 15 наурызында ШҚО Абай ауданының Қарауыл а. № 49 өрт сөндіру оқу класында «НҰР ОТАН» партиясы Абай ауданының филиалының кеңесшісі А. Ақылбеков, Абай ауданының Құнанбай Қажы мешітінің бас имамы Б. Самырбаев, ШҚО ТЖД Абай ауданының төтенше жағдайлар бөлімі мен № 49-ӨСБ қызметкерлерінің қатысуымен дөңгелек үстел өткізді.

Дөңгелек үстел барысында партия өкілі А.Ақылбеков жеке құрамға Қазақстан Республикасы Президентінің 2017 жылғы 31 қаңтардағы «Қазақстанның үшінші жаңғыртуы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» халыққа жолдауының негізгі ережелері мен мемлекетіміздің осы күнге дейінгі жетістіктері туралы жеткізді. Сонымен қатар, Елбасының Қазақстан халықына арнаған сөздерінде жемқорлық іңдетінің тамырына түбегейлі балта шаппайынша, мемлекетте тұрақты өсіп-өркендеу болмайтынын айтты. Бұл мәселені шешуде мемлекет пен қоғамның күш біріктіруіне көңіл бөліп, атқарылып жатқан сыбайлас жемқорлыққа қарсы жұмысты жақсарту үшін әрбір Қазақстан азаматымен құқықтық-түсіндірме жұмыстарын жақсартып, ол бойында күш тауып, мықты мемлекеттік-құқықтық институттарының пайда болуына үлесін қосу керектігі туралы айта кетті.

Абай ауданының Құнанбай Қажы мешітінің бас имамы Б. Самырбаев адамдардың дұрыс діни көңіл-күйіне кері әсер ететін бірнеше факторларды атап өтіп, діни экстремизм мен терроризмді насихаттаудың алдын алу және оған жол бермеу бойынша, мемлекетіміздегі осы бағыт бойынша атқарылып жатқан жұмыстар туралы жеке құрамға ақпарат жеткізді.

 ШҚО ТЖД Абай ауданының төтенше жағдайлар бөлімі

 

 

Page 1 of 4

Біз туралы

Бас редактор: Байтусов Нуржан Мейзханович   

Тілшілер:  Сарсенбина Анар Қабдуалиқызы

Тілшілер: Рақымбекқызы Тоғжан 

Компьютерде теруші: Дукенбаева Баян 

 

 

Сайт материалдарымызды пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті.

Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін.

Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Соңғы жаңалықтар